Busoverkapping in Kronenburg: Kunstwerk van staal, lexaan en lef

Een golvende busoverkapping, ogenschijnlijk licht als papier, die reizigers beschermt tegen weer en wind. En die tegelijkertijd de stenige architectuur van de Arnhemse wijk Kronenburg van een iconisch accent voorziet. De nieuwe busoverkapping is ontworpen door ontwerper Ruud-Jan Kokke, technisch uitgewerkt door Iv en in productie bij Moors Constructie Bergharen (MCB). Samen bouwen zij een kunstwerk van staal, lexaan en een beetje lef.

De nieuwe busoverkapping in Kronenburg

De wijk Kronenburg wordt vernieuwd. Wat ooit werd gebouwd in de sfeer van beton, hoeken en hardheid, krijgt nu een speelser gezicht. “Als je goed naar deze wijk gaat kijken, zie je overal afgeschuinde hoeken van 45 graden terug”, vertelt ontwerper Ruud-Jan Kokke, die het winnende design voor de busoverkapping inleverde bij de gemeente Arnhem. “Je ziet ze terug in gebouwen, in wegen en zelfs in de loopbrug van het winkelcentrum naar de naastgelegen wijk. Die hoeken van 45 graden werden mijn inspiratiebron. Ik wilde dat het dak van de overkapping in een hoek van 45 graden op het perron kwam te staan. Maar hij moest natuurlijk ook hoog genoeg zijn boven de bussen – en laag genoeg boven de perrons om voor beschutting te zorgen. Samen leidde dit tot de golvende vorm die het ontwerp nu heeft.” 

Niet iedereen durfde het aan 

Er komen straks twee soortgelijke overkappingen, een grote en een kleine. De golvende ontwerpen met de blauwe uitsparingen zien er prachtig uit – maar zijn niet per se simpel. Hoe maak je zoiets tot werkelijkheid? De prijsvraag werd uitgeschreven door de gemeente Arnhem. MCB werkte samen met Iv aan het winnende plan. “Niet iedereen durfde hieraan te beginnen”, zegt Wouter Visser, Commercieel manager bij Iv. “Van de pre-geselecteerde bedrijven viel al snel het merendeel af, vooral door de uitdagingen qua windbelasting. Het is een ontwerp dat makkelijk een windvanger kan worden. Toch durfden wij het wel aan, omdat we vaker bij erg complexe projecten betrokken zijn.” Voor Barry Moors, eigenaar van MCB, geldt hetzelfde. “We houden wel van een uitdaging. En daarbij, de nieuwe busoverkapping in Kronenburg wordt zó’n toonaangevend project in de regio. Daar wil je toch aan meewerken?”

Windbelasting maakt het spannend 

Krom, schreef, hol en bol – de uitdaging van de busoverkappinggen zit hem in de veelheid aan vormen. “In dit ontwerp voor de busoverkapping in Kronenburg loopt alles door elkaar heen”, zegt constructeur Marius Molenaar van Iv. Aan hem de taak om daar wél lijn in te krijgen – en dat bezorgde hem heel wat hoofdbrekens. Voor deze vorm bestaan namelijk geen normen of eurocodes. En dus moest Marius rekenen. Héél veel rekenen. “Het technisch ontwerp dat we nu hebben opgeleverd is verdedigbaar,” zegt hij. “Maar spannend was het wel. Alles moest kloppen: de trillingen, de stijfheid, de fundering…” Met een knipoog besluit Wouter: “Met zijn jarenlange ervaring kan Marius dat wel aan. Bovendien… deze busoverkapping is zo grillig dat zelfs de wind straks niet weet wat ‘ie ermee moet.”

Van idee naar maakbaar 

De ribben onder het dak van de busoverkapping zijn volgens projectleider Lennard van Geel van Iv een verhaal op zich. “Ze kronkelen onder het golvende dak door en staan haaks op het oppervlak erboven”, vertelt hij. “Die overgangen van hol naar bol zijn zó lastig – maar ze geven de kap ook het unieke karakter. Daarom hebben we alles op alles gezet om ze in het technisch ontwerp te behouden zoals de ontwerper het bedoelde.”

Er waren ook wensen van de ontwerper waarin Iv niet kon meegaan. “Natuurlijk proberen we altijd de visie van de ontwerper te volgen,” vervolgt Lennard zijn verhaal, “maar sommige esthetische wensen waren constructief niet haalbaar.” Hij doelt bijvoorbeeld op de uiteindes van de ribben, die de ontwerper wilde laten eindigen in een flinterdunne punt. “Mooi bedacht, maar dan kunnen we ze niet meer lassen.” Ook op constructief vlak moest worden geadviseerd en bijgestuurd. “Volgens de berekeningen van Marius was het bijvoorbeeld niet voldoende om de overkapping op betonnen blokken te plaatsen. We hebben daarom geadviseerd om palen te slaan. Dat levert de stijfheid op die nodig is.” Gelukkig was ontwerper Ruud-Jan steeds bereid over dit soort wijzigingen mee te denken. “Daardoor is zijn idee maakbaar geworden.”  

Ongekend complex

De busoverkapping is inmiddels in productie bij MCB. Barry: “Wij produceren alles – van fundering tot dak. En het meeste is handwerk. Er werken nu tien mensen fulltime aan de overkappingen. Ik denk dat we uiteindelijk richting de 3000 manuren gaan.” Het lastigste om te maken? “De ribben”, zegt hij zonder aarzelen. “Die zijn op meerdere plekken gekromd, moeten vloeiend doorlopen én haaks aansluiten op het dak. Dat is echt precisiewerk.” Ook de blauwe kleurvlakken van helder lexaan met een folie, hebben een uitdagende vorm. “Het is op vrijwel alle vlakken een ongekend complex project, maar gelukkig hebben we veel ervaring met stationsoverkappingen en ingewikkelde staalprojecten. Het scheelt ook dat we al vaker met deze ontwerper en met Iv hebben samengewerkt. Met elkaar maken we dit tot een succes.” De busoverkapping wordt aan het eind van deze zomer geplaatst in Kronenburg. Lachend besluit Wouter: “Lekker, net voor het stormseizoen.”