Verbeterde doorstroming Sluizen Halfweg

De doorstroming ter plaatse van het voormalige sluizencomplex bij Halfweg (Haarlemmermeer) moet flink worden verbeterd. Wanneer bij hevige neerslag de polders vol dreigen te lopen, gaan meerdere gemalen aan het werk. De toevoer van water ter hoogte van het voormalige sluizencomplex vormt een flinke belemmering. Het complex vormt een flessenhals in de door het water af te leggen route. Doordat de sluizen bij Halfweg het water niet voldoende doorgevoerd krijgen richting het Boezemgemaal, zakt het waterpeil in dat stuk water (Zijkanaal F) te ver met veel overlast ter plaatse. Door het tekort aan watertoevoer kan het Boezemgemaal niet optimaal functioneren en dient in sommige situaties zelfs gestopt te worden. Iv heeft het voorontwerp voor de verbeterde doorstroming gemaakt op basis van het architectonisch ontwerp van TAK architecten

Het verbeteren van de doorstroming is puzzelen op een historisch stukje Nederland. En dat op postzegelformaat. Het sluizencomplex is een gemeentelijk monument, wat een uitdaging vormde voor het verbeteren van de doorstroming. Om de toekomstige situatie en doorstroming van het water vanuit de polder te verbeteren, wordt een nieuwe doorstroomopening ontgraven. Deze doorgang wordt gerealiseerd in het oostelijke sluiseiland van het historische sluizencomplex. Nieuwe damwanden zorgen voor extra sterkte van de constructies. Een onderwaterbetonvloer dient als stempel voor de damwanden. Het doel is om de doorstroming zo te realiseren zonder dat dit afbreuk doet aan het huidige beeld van het eiland en de monumentale waarde behouden blijft. Zo worden bijvoorbeeld de sluis- en vleugelmuren gerestaureerd en de zandstenen dekzerken van het westelijke en oostelijk eiland zo veel mogelijk hersteld.

Het inpassen van een groot civiel werk inpassen in een monument is complex. Niet alleen vanwege de kwetsbare omgeving, maar ook omdat de omgeving hier kritisch naar kijkt. Dit krijg je dus alleen maar voor elkaar als je niet alleen de constructie, maar alle functies verbetert en mooier maakt. Dat is samen met TAK architecten heel goed gelukt. In het voorlopige ontwerp is uitvoerig gekeken naar de risico’s tijdens de werkzaamheden, waarbij de slechte staat van de sluizen en de uitvoerbaarheid de grootste hoofdbrekens waren. In het voorontwerp is daarom uitvoerig aandacht gegeven aan de fundering, bodembescherming en de infrastructuur.

De goedkeuring van de plannen door de erfgoedcommissie van de gemeente Haarlemmermeer was een uitdaging, waarbij de steun van alle betrokkenen essentieel was. Deze ervaring heeft geleid tot waardevolle inzichten, vooral in de samenwerking tussen techniek, restauratie en samenwerking met de architect.

Het verbeteren van de doorstroming zorgt enerzijds voor het vergroten van de afvoer van water vanuit de zuidelijke polders- aan de boezemzijde – en anderzijds zorgt het voor verbeterde toevoer richting het achterliggende gemaal Halfweg. Dit is cruciaal voor het veiligstellen van droge voeten in het gebied, waarvoor het Hoogheemraadschap van Rijnland verantwoordelijk is. Alle werkzaamheden resulteren in een verbeterde openbare inrichting van het totale sluizencomplex. Wie straks over het sluizencomplex fietst, zal alle historische elementen uit het verleden ter plaatse terugzien. Het tracé van de ‘latere’ spoorlijn (de eerste in Nederland, de Spoorlijn Amsterdam – Haarlem uit 1839) is visueel zichtbaar met afwijkend materiaalgebruik (sedum in plaats van gras), en twee plaatsen met bankjes om uit te rusten zijn een knipoog naar de vroegere doorgangen van de schutting.