Innovatieve benaderingen voor waterveiligheid
Klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen van onze tijd. Het toenemende aantal extreme weersomstandigheden, zoals hevige regenval en langdurige droogteperiodes, brengen niet alleen onze ecosystemen in gevaar, maar ook onze infrastructuur en leefomgeving. Nederland, een land met een lange geschiedenis van strijd tegen het water, staat voor een bijzondere uitdaging. De traditionele methoden van versterkingen van dijken worden heroverwogen in het licht van deze veranderende omstandigheden. Er is behoefte aan een nieuwe benadering, waarbij duurzaamheid en samenwerking met de natuur worden geïntegreerd om een veerkrachtige toekomst te waarborgen. HDSR staat voor de uitdaging om kilometers watergang te beheren en heeft grote ambities op het gebied van natuurherstel. Samen met Iv en The Weather Makers zet HDSR nieuwe stappen om waterveiligheid te borgen en daarin echt een verschil te kunnen maken.
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) speelt een cruciale rol in het beheren van waterveiligheid in Midden-Nederland. Het hoogheemraadschap heeft een grote ambitie om slimme en duurzame oplossingen te vinden voor de toenemende uitdagingen door klimaatverandering. Om hier handen en voeten aan te geven heeft HDSR een langdurige raamovereenkomst gesloten met Iv. Duurzaamheid is hierin een belangrijk thema, en dat richt zich niet alleen op het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen, maar ook op het behouden en versterken van de natuur. Natuurlijke ecosystemen spelen een cruciale rol in het opnemen van broeikasgassen en het herstellen van de balans in ons milieu. In plaats van het beperken van de natuur door verstedelijking en maatschappelijke ontwikkelingen, zouden oplossingen moeten worden ontworpen mét de natuur. Met slimmere oplossingen, waarbij het herstel van natuur en ecosystemen een centrale plek inneemt, dragen we bij aan het verkleinen van de kans op versnelde klimaatverandering.
“Binnen HDSR hebben we het besef dat we binnen de keten samen op moeten trekken met partijen die ons adviseren om hierin echt stappen te maken. De uitdagingen van deze tijd ten aanzien van bijvoorbeeld duurzaamheid, waterveiligheid en verzilting vragen soms om een andere aanpak dan de traditionele,” zegt Dirk Jan Zwezerijn, contractmanager HDSR. Met het zoeken naar oplossingen die ‘nature based’ zijn, wordt de kans vergroot dat ecosystemen die onder druk staan – of zelfs al deels zijn verdwenen – kunnen herstellen. Ook kunnen ‘nature based’ oplossingen bijdragen aan het verder versterken van nog intacte ecosystemen.
Iv vervult in deze raamovereenkomst de trekkersrol en wil verbindend zijn om kennis van waterveiligheid te koppelen met de expertise op het gebied van duurzaamheid. Het bundelen van specialistische kennis uit diverse hoeken is cruciaal om slimme en maakbare oplossingen te kunnen vinden voor deze complexe problematiek. Iv is daarom een samenwerking gestart met The Weather Makers (TWM). Deze samenwerking moet bijdragen aan het versneld kunnen behalen van de duurzaamheidsdoelstellingen en ambities van HDSR.
Rick van der Meijs, projectleider waterveiligheid bij Iv, benadrukt de complexiteit van het vinden van deze oplossingen. “Het belangrijkste criterium blijft de kosten van duurzame oplossingen in vergelijking met traditionele oplossingen, ondanks de juiste ambities en het gevoel van noodzaak om duurzame oplossingen toe te passen. Dat komt niet zozeer door de oplossing zelf, maar vooral doordat er extra ruimte nodig is om deze oplossingen te realiseren of dat het beheer -en onderhoud anders ingericht moet worden. De extra ruimte moet worden gekocht of worden gecompenseerd. Dit soort oplossingen worden dan al snel duur vergeleken met traditionele oplossingen die passen binnen het bestaande ruimtebeslag.”
In Nederland is er weinig ruimte voor de diverse functies die het grondlichaam van een waterkering heeft: waterkering, weginfrastructuur, kabels – en leidingen, natuurnetwerken, recreatie, fiets- en wandelroutes en bebouwing op of aan de dijk. Al deze belangen spelen een rol. Rick: “De uitdaging is vaak dat we graag duurzamere oplossingen willen toepassen, maar dit gaat ten koste van andere functies van een dijk, wat weerstand oproept of een hoger budget vraagt.”
TWM richt zich op het herstel van watercycli om ecologische en maatschappelijke uitdagingen aan te pakken. Hun aanpak combineert ecosysteemplanning, engineering en innovatieve managementstrategieën. Door samen te werken met onderzoeksinstellingen en gebruik te maken van het Eco Oasis Lab, ontwikkelt TWM nature-based solutions voor zowel land- als watergebieden. Erg waardevol in dit traject is dat TWM ecologische parameters kan kwantificeren. Hierdoor kunnen doelstellingen concreet worden gemaakt en kan bijvoorbeeld worden aangetoond dat het leefgebied van een bepaalde soort met 25% kan verbeteren door het toepassen van specifieke oplossingen. Op deze manier kunnen innovatieve en duurzame oplossingen ontwikkeld worden die de kracht van de natuur benutten.
Samen met TWM en HDSR organiseerde Iv recent een bijeenkomst voor het Waterkeringenprogramma van HDSR. Deze dag diende als een bron om inspiratie op te doen voor het koppelen van ecologisch herstel aan percelen en om te onderzoeken hoe nature-based solutions beter implementeerbaar zijn in vergelijking met traditionele methoden. Tijdens de bijeenkomst zijn diverse stellingen besproken en is gediscussieerd over onderwerpen zoals de implementatie van een natuurvriendelijke oever. Het vergroten van het areaal van natuurvriendelijke oevers en het beter inrichten van bestaande oevers, biedt grote mogelijkheden voor ecologisch herstel en biodiversiteit. Het discussiëren over de stellingen maakte inzichtelijk dat deze aanpak zeker haalbaar is.
Een mooi aspect van de dag was de bijeenkomst die plaatsvond in het Eco Oasis Lab. Ties van der Hoeven, Founder en Creative Director van The Weather Makers, omschrijft het als een ‘jungle bowl’. Het Eco Oasis Lab toont de watercyclus en verbindt verschillende delen van een ecosysteem door middel van water. Het lab laat zien hoe een robuust systeem kan worden gebouwd en gemonitord en welke waardevolle inzichten dit kan opleveren.
‘’Als je natuur vergelijkt met onze samenleving, zie je een interessante dynamiek. In onze samenleving proberen we alles heel efficiënt te doen, terwijl de natuur juist het tegenovergestelde doet’’, vertelt Ties. Hij vervolgde met een inspirerende gedachte: ‘’We moeten de natuur opnieuw de kans geven. Het is een troost om te zien, als je alleen maar hoort hoe alles achteruit gaat, hoe sterk de natuur is om zichzelf terug op te bouwen.’’
De samenwerking met TWM en het gebruik van hun eco-lab zijn daarom cruciaal voor het onderbouwen van de effectiviteit en maakbaarheid van deze oplossingen. “Het Eco Oasis Lab biedt ons de mogelijkheid om op wetenschappelijke wijze te laten zien welke impact onze nature-based solutions hebben,” benadrukt Rick. “Dit is essentieel om draagvlak te creëren en financiële steun te verkrijgen voor deze projecten.”
Dirk: “De bijeenkomst heeft veel inspiratie gebracht en het besef versterkt dat we toepassingen stap voor stap in de praktijk moeten ervaren. Daarom heeft HDSR een project voor natuurvriendelijke oevers aangedragen bij Iv en TWM, met als doel het effect van natuurvriendelijke oevers te verhogen en een basis te leggen voor toekomstige projecten.” Iv en TWM helpen HDSR om hun duurzaamheidsdoelstellingen te realiseren en om kansen te benutten voor meer natuurlijke inrichting in lopende en toekomstige projecten. Met deze nieuwe kennis en inspiratie is HDSR vastbesloten om deze inzichten te benutten in toekomstige projecten en zo verdere stappen te zetten in het versterken van onze natuurlijke omgeving.
Wouter, directeur Infra en tevens COO van Iv, gaat hier graag over met je in gesprek! Neem contact op via 088 943 3200 of stuur een bericht.
